1980 കാലഘട്ടത്തിൽ ആയിരുന്നു നമ്മൾ ട്രാൻസാക്ഷണൽ അനാലിസിസിനെ കുറിച്ച് കേട്ടത്. തോമസ് ആന്റണി ഹാരിസ് എഴുതിയ I AM OK, YOU ARE OK എന്ന പുസ്തകം അന്ന് നമുക്കിടയിൽ ഒരു കൾട്ട് ആയിരുന്നു . എറിക് ബേണിന്റെ സിദ്ധാന്തം, ചുരുക്കി പഠിപ്പിച്ച ഈ ഗ്രന്ഥത്തിൽ ആയിരുന്നു ഞാൻ ആദ്യമായി മിൽഗ്രാം പരീക്ഷണത്തെ കുറിച്ച് വായിച്ചത്. അധികാര കേന്ദ്രങ്ങളുടെ ആജ്ഞകളെ ശിരസ്സാവഹിക്കുന്ന അടിയാളന്മാരെ കുറിച്ചുള്ള ഒരു പഠനമായിരുന്നു മിൽഗ്രാം ഉദ്ദേശിച്ചത്. അധികാര കേന്ദ്രങ്ങളെ അനുസരിക്കുന്ന കാര്യത്തിൽ പൗരന്റെ മനസ്സാക്ഷി നിശ്ചേഷ്ടമാണ് എന്നത്രെ മിൽഗ്രാം തെളിയിക്കാൻ ശ്രമിച്ചത്. ഏതു ക്രൂരതയും ചെയ്യാൻ ആജ്ഞ സ്വീകരിക്കുന്നവർ ഒരുങ്ങേണ്ടി വരുന്നു . മുകളിൽ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുക്കാൻ ഒരാൾ വേണമെന്ന് മാത്രം. ഒരളവുവരെ മിൽഗ്രാമിന് ഇക്കാര്യത്തിൽ മുൻവിധി പോലും ഉണ്ടായിരിക്കാനിടയുണ്ട് എന്ന് ഞാൻ വിചാരിക്കുന്നു . ന്യൂറം ബർഗ് വിചാരണ വേളയിൽ ആയിരുന്നു മിൽഗ്രാമിന്റെ ഈ പരീക്ഷണം എന്നുള്ളത് അതിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രാധാന്യം വർധിക്കുന്നു. ഒരു തരത്തിൽ ന്യൂറം ബർഗിലും ഉയർന്നു വന്ന ഒരു ചോദ്യം ഇതായിരുന്നു. ഹിറ്റ്ലറുടെ ആജ്ഞ അതെ പോലെ ശിരസ്സാവഹിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ കീഴുദ്യോഗസ്ഥർ അത് കൊണ്ട് മാത്രം കുറ്റവാളികൾ ആകുന്നുണ്ടോ. അവർ നിസ്സഹായർ അല്ലെ എന്ന ചോദ്യം.
കുട്ടികളുടെ പഠനത്തിൽ ശിക്ഷ എത്ര മാത്രം ഗുണം ചെയ്യും എന്നറിയാൻ വേണ്ടിയുള്ള പഠനം എന്ന രീതിയിൽ ആണ് മിൽഗ്രാം തന്റെ ഈ സാമൂഹ്യ പരീക്ഷണം ജനങ്ങൾക്ക് മുന്നിൽ അവതരിപ്പിച്ചത്. പരീക്ഷണത്തിൽ പങ്കെടുക്കുന്നവർ കുറെ പേര് അധ്യാപകരും, മറ്റു കുറെ പേര് വിദ്യാർത്ഥികളും ആയിരിക്കും. (വിദ്യാർത്ഥികളുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് മിൽഗ്രാം നേരത്തെ തന്നെ നടത്തി. ഇനി അധ്യാപകർ മാത്രമേ വേണ്ടൂ). ജീവിതത്തിന്റെ നാനാ തുറയിൽ ഉള്ളവരെ അധ്യാപകർ ആയി തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. പരീക്ഷണം ഇങ്ങനെ. അധ്യാപകനും ചോദ്യം സ്വീകരിക്കുന്ന വിദ്യാർത്ഥിയും ഒരിക്കലും പരസ്പരം കാണാത്ത വിധത്തിൽ രണ്ട് മുറികളിൽ, മൈക്രോ ഫോണിലൂടെ മാത്രം പരസ്പരം ബന്ധപ്പെടുന്നു. അധ്യാപകന്റെ മുന്നിൽ ചോദ്യ പേപ്പറും, പോരാതെ കുട്ടിക്ക് ഇലക്ട്രിക് ഷോക് കൊടുക്കാൻ ഒരു ഉപകരണവും ഉണ്ട്. അദ്ധ്യാപകൻ ചോദ്യം ചോദിച്ചു കുട്ടി ഉത്തരം തെറ്റിച്ചാൽ അദ്ധ്യാപകൻ കുട്ടിക്ക് ഷോക് കൊടുക്കുന്നു. ഷോക് ഒന്ന് മുതൽ , രണ്ട് മൂന്നു എന്നിവ കടന്നു മുപ്പതു സ്വിച്ചുകളിൽ എത്തുന്നു. വളരെ നേരിയ പതിനഞ്ചു വോൾട് മുതൽ അത്യപകടകരമായ 450 വാട് ഷോക് വരെ കൊടുക്കാവുന്ന സ്വിച്ചുകൾ അതിൽ ഉണ്ട്. മിൽഗ്രാമിന് അറിയേണ്ടത് ഇത് മാത്രമായിരുന്നു. കുട്ടികളെ അതി ക്രൂരമായി ശിക്ഷിക്കുന്ന കാര്യത്തിൽ ഈ അദ്യാപകർ ഏതു പരിധിവരെ പോകും. പരീക്ഷണത്തിൽ എന്ത് അപകടം സംഭവിച്ചാലും അതിന്റെ പൂർണ ഉത്തരവാദിത്വം തനിക്കു മാത്രമാവും എന്ന് ആദ്യമേ പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുന്നു. പരീക്ഷണം തുടങ്ങിയപ്പോൾ അദ്ധ്യാപകൻ ചോദിച്ച ചോദ്യങ്ങൾ ഒക്കെയും വിദ്യാർത്ഥി തെറ്റിച്ചു മറുപടി പറയുന്നു . (മിൽഗ്രാം കരുതി കൂട്ടി ചെയ്ത ഒരു കാര്യം. മൈക്രോ ഫോണിലൂടെ കേട്ട വിദ്യാർത്ഥിയുടെ നിലവിളിയോ, പിന്നീടുള്ള അലർച്ചയോ, യഥാർത്ഥത്തിൽ റെക്കോർഡ് ചെയ്യപ്പെട്ടവ മാത്രമായിരുന്നു. അവിടെ ഒരു വിദ്യാർത്ഥി പോലും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല ). അദ്ധ്യാപകൻ കുട്ടിയെ ഷോക് കൊടുത്തു ശിക്ഷിക്കുന്നു. വീണ്ടും തെറ്റിക്കുന്നു, കൂടിയ ഷോക് കൊടുക്കുന്നു. അദ്ധ്യാപകൻ തുടരാൻ മടിക്കുമ്പോൾ മിൽഗ്രാം അധ്യാപകന് നാല് ആജ്ഞകൾ കൊടുക്കും. അതായത് നിങ്ങൾ തുടരേണ്ടത് ഈ പരീക്ഷണത്തിന് ആവശ്യമാണ് എന്ന് ബോധ്യപ്പെടുത്താനുള്ള ആജ്ഞകൾ . അദ്ധ്യാപകൻ എല്ലാം നിരാകരിച്ചാൽ പരീക്ഷണം അവസാനിപ്പിക്കും.
പരീക്ഷണം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ കിട്ടിയ റിസൾട്ട് ഇങ്ങനെ. 65 ശതമാനം പേരും, വിദ്യാർത്ഥിയെ കൊല്ലാൻ പോലും സാധ്യതയുള്ള ഷോക് കൊടുത്തു. ബാക്കിയുള്ള മുഴുവൻ പേരും 300 വോൾട്വരെ എത്തി. മിൽഗ്രാമിന്റെ കണ്ടെത്തൽ ഇങ്ങനെ. തങ്ങൾക്കു മുകളിൽ ഇരിക്കുന്ന ആളുടെ ആജ്ഞ, വ്യവസ്ഥാപിത നിയമമാണ് എങ്കിൽ, അധികാര കേന്ദ്രത്തിന്റെ നിയമ സാധുത ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടാത്തതാണ് എങ്കിൽ, അതിനെ താൻ അനുസരിക്കേണ്ടവനാണ് എങ്കിൽ, എന്ത് നികൃഷ്ടമായ ക്രൂരതയും ചെയ്യാൻ പൗരൻ തുനിയും. മിൽഗ്രാമിന്റെ കാര്യത്തിൽ ശാസ്ത്രമായിരുന്നു ആ അധികാര കേന്ദ്രം. അത് പറയുന്നത് എന്തും ശരിയെന്നു കരുതുന്ന ജന വിഭാഗം. അവർ എന്ത് ക്രൂരതയും ചെയ്യുമെന്ന് സാരം.
1973 ഇൽ എറിക് ഫ്രം , തന്റെ 'അനാട്ടമി ഓഫ് ഹ്യൂമൻ ഡിസ്ട്രക്ടീവ്നെസ്സ്' എന്ന പുസ്തകത്തിലെ ഒരു ലേഖനത്തിൽ മിൽഗ്രാമിന്റെ എല്ലാ വാദങ്ങളെയും ഖണ്ണിക്കുകയാണ്. ഒരു പരീക്ഷണാന്തരീക്ഷത്തിൽ സംഭവിക്കുന്നതൊന്നും ജീവിതത്തിൽ അതുപോലെ ആയിരിക്കണമെന്നില്ല. അബ്രഹാമിന്റെ ദൈവത്തിനു സമാനമാണ് ആധുനിക ലോകത്തു ശാസ്ത്രം. അബ്രഹാം തന്റെ മകനെ കുരുതി കൊടുക്കാൻ ദൈവം ആജ്ഞാപിച്ചപ്പോൾ ഒരു മനസ്സാക്ഷി കുത്തും ഇല്ലാതെ അതിനു മുതിരുന്നു. എന്നാൽ മിൽഗ്രാം പരീക്ഷണത്തിൽ (ശാസ്ത്രം എന്ന ആധുനിക ദൈവത്തിന്റെ മുന്നിൽ) സംഭവിച്ചത് അതല്ല. പരീക്ഷണത്തിൽ മുപ്പത്തി അഞ്ചു ശതമാനം പേര് ഏതൊക്കെയോ ഘട്ടത്തിൽ മുന്നോട്ടു പോകാൻ വിസമ്മതിച്ചു. മുന്നോട്ടു പോയവർ തന്നെ വളരെ ഏറെ വികാര വിക്ഷുബ്ധർ ആയിരുന്നു. എല്ലാവരിലും ഒരു പരിധിയിൽ അധികം കുറ്റബോധം തളിരിട്ടിരുന്നു. തീർച്ചയായും ഈ മനുഷ്യർ അബ്രഹാമിനെക്കാൾ മേന്മ ഉള്ളവര് തന്നെ ആണ്.
രണ്ട് മഹാരഥന്മാർ അഭിപ്രായം പറഞ്ഞ ഇടത്തു ഇനി ഞാൻ കയറി വല്ലതും പറയുന്നത് അധിക പറ്റാവുമെന്നു അറിയാം. എന്നാലും പറയാം. അബ്രഹാമിന് ദൈവത്തോട് തോന്നിയ അതെ വികാരം ആധുനിക മനുഷ്യന് ശാസ്ത്രത്തോടു ഉണ്ടോ. ആധുനിക മനുഷ്യൻ കുറെ കൂടെ SCEPTIC അല്ലെ. അത് ഒരു വശം. എന്റെ മറ്റൊരു വാദഗതി അവതരിപ്പിക്കാൻ ഞാൻ വീണ്ടും നിഴൽ കൂട്ടത്തിലെ ആരാച്ചാരെ കൂട്ട് പിടിക്കുകയാണ്. എന്ത് കൊണ്ടാണ് ആരാച്ചാർ അനീതിക്കെതിരെ ആക്റ്റീവ് ആയി പ്രതിഷേധിക്കാതിരുന്നത്. അതിനു പകരം ഒരു വികാര ജീവിയായി മരണത്തിനു കീഴടങ്ങിയത്. തീവണ്ടി തടയാൻ പോയവർ തീവണ്ടിയെ അഭിമുഖീകരിച്ചത് പോലെ ആണ് ആരാച്ചാരുടെ സ്ഥിതി. അദ്ദേഹം പൂർണമായും നിസ്സഹായനാണ്. ആ നിസ്സഹായത അയാളുടേത് മാത്രമല്ല. ഒരു സമൂഹത്തിന്റേതു മുഴുവനും ആണ്. ഞാനും നീയും ഒക്കെ ആ നിസ്സഹായത പേറുന്നവർ ആണ്.
